Wsparcie dla przedsiębiorców cz. 4. Pytania i odpowiedzi
Jesteś przedsiębiorcą i chcesz wiedzieć, jakie świadczenia możesz uzyskać, jeżeli Twoja działalność mierzy się ze skutkami COVID-19? Interesują Cię zawiłości „Tarczy Antykryzysowej 2.0”? Nie wiesz, kiedy należy Ci się świadczenie postojowe, a kiedy możesz ubiegać się o zwolnienie ze składek ZUS?
Dąbrowski Inkubator Przedsiębiorczości zorganizował Q&A z ekspertami Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Dąbrowie Górniczej. Mamy nadzieję, że wątpliwości zostaną rozwiane!
Na pytania odpowiada: Anna de Lorm-Cichoń inspektor ZUS w Dąbrowie Górniczej
Pyt.: Jeżeli przedsiębiorca zatrudniający do 7 pracowników złożył wniosek o zwolnienie ze składek ZUS i spełnia te warunki, ale za siebie odlicza składki od wyższej podstawy, czy będzie mieć pozytywnie rozpatrzony wniosek? Czy zwolnienie będzie w pełnej wysokości składek, które deklarował?
Wniosek o zwolnienie ze składek ZUS może zostać złożony. Natomiast jeżeli osobie zależy nadal na tym, aby utrzymać ta wyższą podstawę, to z budżetu państwa będą pokryte składki w wysokości tej najniższej podstawy dla prowadzących własną działalność. Nadwyżkę przedsiębiorca musi opłacić we własnym zakresie. Jeżeli tego nie zrobi, a w deklaracji wpisze tą podstawę wysoką, to powstanie wtedy niedopłata, którą i tak trzeba będzie uregulować.
Pyt.: Powyższy płatnik miał termin płatności składki za miesiąc marzec do 15 kwietnia i przypuszczał, że będzie zwolniony z całego zobowiązania wykazanego na druku DRA, czy będzie musiał zapłacić od razu, czy dopiero w momencie, kiedy dostanie informacje, że ma pokrytą swoją składkę tylko w tej podstawowej części? Czy powinien jak najszybciej dopłacić różnicę i złożyć wniosek o przywrócenie terminu płatności, żeby nie miał przerwanego ubezpieczenia chorobowego?
Tak, takie rozwiązanie byłoby najbardziej rozsądne, żeby w przyszłości nie dostać odmowy wypłaty zasiłku.
Pyt.: Jeśli przedsiębiorca wróci do wykonywania swojej działalności 15 maja, czy może złożyć wniosek o zaświadczenie postojowe w maju?
Zarówno jeśli chodzi o wnioski o świadczenia postojowe składane przez prowadzących działalność, jak i wnioski od osób zatrudnianych w oparciu o umowy cywilno-prawne, należałoby najpierw rozstrzygnąć, co się rozumie poprzez przestój w działalności. Nie chodzi tu o sytuacje, gdzie w danym okresie osoba w ogóle nie wykonuje żadnej czynności związanej z prowadzeniem działalności, czy też zleceniobiorca nie wykonuje żadnej pracy związanej ze swoimi zawodowymi obowiązkami. Tu działalność jest nadal prowadzona jak i umowa zlecenie może być nadal wykonywana. Natomiast zleceniodawca oświadcza pod odpowiedzialnością karną, że umowa jest wykonywana w ograniczonym zakresie. Więc gdyby nie było epidemii, ten zleceniobiorca wykonywałby większą liczbę godzin. Zatem, jeżeli osoba wraca do pracy 15 maja, ale nadal są spełnione warunki, tzn. odczuwany jest przestój związany z epidemią np. są mniejsze przychody, mniej zleceń i ta umowa zlecenie nadal jest wykonywana w mniejszej ilości godzin niż była podpisywana, to można wówczas złożyć wniosek o świadczenie postojowe.
Pod kątem świadczenia postojowego dla osób prowadzących działalność gospodarczą – mamy do spełniania konkretne warunki: działalność musi być rozpoczęta przed dniem 1 lutego 2020 roku, w zależności do tego w jakim miesiącu składamy wniosek – spadek przychodu o 15%, porównujemy tu miesiąc poprzedzający złożenie wniosku w stosunku do jeszcze wcześniejszego. Jeżeli wniosek złożymy w maju, to jeżeli kwiecień w stosunku do marca wykaże nam spadek przychodu o minimum 15% spadku, to jak najbardziej takie postojowe będzie przysługiwało.
Pyt.: Czy jeśli przedsiębiorca nie mógł wykonywać działalności gospodarczej, ponieważ należała do katalogu działalności ograniczonych rozporządzeniem, to na dzień dzisiejszy może złożyć wniosek o świadczenie postojowe, jeżeli zanotował minimum 15 % spadek przychodu? Czy może prosić o wypłatę świadczenia postojowego od razu na kolejne 3 miesiące?
Może złożyć taki wniosek, jednak należy pamiętać, że na każdy miesiąc należy złożyć odrębny wniosek. Kolejne świadczenia postojowe będą na zasadzie oświadczenia, ale wnioski te dopiero w maju pojawią się na stronie ZUS. Jeszcze nie jesteśmy w stanie powiedzieć dokładnie jaka będzie ich treść, ale generalnie sens jest taki, że osoba oświadcza, że sytuacja firmy nie zmieniła się zbytnio w stosunku do poprzedniego wniosku, nie uległa poprawie.
Pyt.: Czy osoba posiadająca jednoosobową działalność gospodarczą od października 2019 roku, może liczyć na jakąkolwiek pomoc ze strony ZUS?
To zależy od tego, z jakim kodem ubezpieczenia ta osoba została zgłoszona jako płatnik składek. Jeżeli mówimy tu o uldze na start (kod 05.40) i jeśli taka osoba z niej skorzystała, to na ten moment przepisy nie pozwalają na to, by osoba mogła ubiegać się o zwolnienie ze składek ZUS. Natomiast może złożyć wniosek o świadczenie postojowe, jeżeli spełnia warunek 15% spadku przychodów i przestoju w działalności w związku z Covid-19. W tarczy antykryzysowej 3.0 prawdopodobnie będą zawarte większe ulgi dla osób prowadzących działalność gospodarczą od niedawna np. miałyby szansę skorzystać ze zwolnienia z opłacania składek ZUS, ale na chwilę obecną nie jest to oficjalna informacja, ponieważ ustawa ta jest dopiero procedowana.
Pyt.: Czy przedsiębiorca zgłaszający 5 osób do opłacania składek ZUS, może skorzystać ze zwolnienia ze składek pomimo, że nie odczuł skutków pandemii?
Jeśli mowa o zwolnieniu z płacenia składek, też musimy spełnić odpowiednie warunki. Jeżeli są one spełnione, czyli płatnik był zgłoszony przed dniem 1 lutego 2020 roku i na dzień 29 luty br. zatrudniał tą samą ilość osób, to spełnia warunki, by być zwolnionym z obowiązku płacenia składek.
Pyt.: Czy osoba prowadząca działalność gospodarczą i pobierająca rentę rodzinną może starać się o wypłatę świadczenia postojowego?
Przeszkodą do otrzymania świadczenia postojowego jest posiadanie innego tytułu do ubezpieczeń społecznych, np. umowa o pracę. Natomiast z tytułu posiadanej renty osoba nie posiada prawa do ubezpieczeń społecznych, jedynie do ubezpieczenia zdrowotnego. Więc pobieranie jakiegokolwiek świadczenia długoterminowego nie powoduje tego, że nie możemy ubiegać się o świadczenie postojowe. Ono przysługuje w takich sytuacjach, pod warunkiem spełnienia pozostałych warunków.
Pyt.: Czy przedsiębiorcy, który prowadzi działalność gospodarczą od września 2019 roku i nie zatrudniającego pracowników przysługuje jakiekolwiek wsparcie oprócz zwolnienia z ZUS, z zastrzeżeniem, że posiada on również umowę o pracę na 1/24 etatu?
Niestety nie. Jeśli jest inny tytuł do ubezpieczenia społecznego, ZUS nie wnika w wysokość tego dochodu. Ważne jest posiadanie innego tytułu i to płatnikowi zamyka drogę do starania się o świadczenie postojowe.
Pyt.: Jakie warunki musi spełnić przedsiębiorca, by był zwolniony z zapłaty składek ZUS, jeśli zatrudnia od 10 do 49 pracowników?
Jedynym warunkiem jest to, żeby na konkretny dzień, w zależności od tego na jaki dzień płatnik został zgłoszony jako płatnik składek, było udokumentowane, że nie zatrudnia więcej niż 49 osób. Czyli jeśli ktoś zgłosił się jako płatnik przed 1 lutego br., to stan zatrudnienia badamy na dzień 29 luty 2020 r. Jeśli natomiast ktoś zgłosił się jako płatnik składek w miesiącu lutym, stan zatrudnienia badamy na dzień 31 marca, jeżeli ktoś zgłosił się jako płatnik składek w miesiącu marcu, stan zatrudnienia badamy na 30 kwietnia br. To jest jedyny warunek, żadnych kryteriów przychodowych na dzień dzisiejszy nie ma.
Pyt.: Czy mikroprzedsiębiorca, który zatrudnia 15 pracowników może uzyskać 100% zwolnienia z płatności ZUS dla 9 pracowników, a dla pozostałych 6 pracowników ze zwolnienia 50 %?
Nie. Takiego połączenia nie możemy zastosować. Ale gdyby ten przedsiębiorca zatrudniał 15 pracowników, z czego tylko 9 byłoby zgłoszonych do ubezpieczenia społecznego, a reszta tylko do ubezpieczenia zdrowotnego np. w wyniku umowy zlecenia, to wtedy byłby zwolniony z płacenia ze składek dla wszystkich, nawet tych, co są tylko objęci ubezpieczeniem zdrowotnym. Natomiast jeśli cała 15-tka jest zgłoszona do ubezpieczeń społecznych, wówczas przysługuje tylko zwolnienie z ubezpieczeń w 50 %.
Pyt.: Czy przedsiębiorca mający zaległość w opłacaniu składek ZUS za okres październik –grudzień 2019 r. oraz za okres od stycznia do marca 2020 r. może złożyć na podstawie tarczy antykryzysowej wniosek o odroczenie płatności, ponieważ nie może być zwolniony z płacenia składek, gdyż przekroczył wymagany ustawą przychód. Jeśli tak, to kiedy będzie musiał zapłacić całą zaległość za 2019 rok, a kiedy za 2020 rok? Czy można rozłożyć całą zaległość na raty? Czy będzie pobierana opłata prolongacyjna czy też nie?
W tej sytuacji należy rozważyć możliwość złożenia kilku wniosków. Jeżeli mowa o uldze bez opłaty prolongacyjnej, czyli o uldze bezpośrednio wynikającej z tarczy antykryzysowej, to obejmuje ona miesiące od stycznia br., wiec jak najbardziej taka osoba mogłaby wystąpić z wnioskiem o ulgę w postaci odroczenia terminu płatności bez opłaty prolongacyjnej za miesiące: styczeń, luty, marzec i ewentualnie kolejne miesiące do maja. W tym wniosku należy wskazać termin, do kiedy przedsiębiorca chciałby odroczyć tą płatność i na jakiej zasadzie chciałby te odroczone płatności potem spłacić, gdyż np. można tą należność rozłożyć na raty. Jeżeli mowa o płatnościach starszych, sprzed 1 stycznia br., to tu musiałby zostać złożony wniosek o układ ratalny. Jeżeli mowa o opłacie prolongacyjnej, to można tylko zwolnić za miesiące od 1 stycznia 2020 r. Reszta wniosków będzie rozpatrywana na starych zasadach.
Kiedy można spodziewać się wypłaty świadczenia postojowego, jeżeli wniosek został złożony 10 kwietnia drogą papierową?
Złożenie wniosku drogą papierową spowodowało, że został on zarejestrowany później, ponieważ każda korespondencja, która docierała za pośrednictwem poczty czy składana była do skrzyni na dokumentację ZUS, musiała przejść 3-dniową kwarantannę. Zatem taki wniosek został wprowadzony do systemu o 3 dni później. Co do terminu wypłaty świadczenia, jeżeli wniosek nie zawierał żadnych błędów, do tej pory nikt nie skontaktował się z wnioskodawcą w tym zakresie, to możemy założyć, że ten wniosek został poprawnie wprowadzony do systemu. Tutaj rola pracowników ZUS-u się kończy. Wniosek trafia do automatycznej weryfikacji i automatycznego przekazania do wypłaty. Jeżeli przedsiębiorca nie otrzymał wypłaty świadczenia postojowego do dnia 29 kwietnia br., bo był to dzień ostatniej kwietniowej transzy wypłat, to możemy się spodziewać, że w przyszłym tygodniu zostanie wypłacone, ponieważ transze wypłacane są w cyklu tygodniowym.
Pyt.: W jaki sposób przedsiębiorca prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą oraz jako wspólnik w spółce komandytowej oblicza wysokość przychodu i ewentualne jego spadki?
Jeżeli mowa o zwolnieniu z płacenia składek, wówczas osoba musi zsumować swoje przychody z indywidulanej działalności i przychody wynikające z działalności spółki. Jeśli łącznie kwota ta nie przekracza 15 681 zł, to może skorzystać ze zwolnienia. Tarcza antykryzysowa 3.0 może przynieść pewne zmiany w tym zakresie. Jeżeli ktoś przekroczy podany próg, ale w lutym jego dochód nie przekroczył 7 tys. zł, to wtedy taka osoba też miałaby prawo do zwolnienia z płacenia składek za kwiecień i maj. Ale musimy poczekać, aż ustawa wejdzie w życie. Natomiast jeśli mówimy o świadczeniu postojowym, to tu analogicznie, przychód musimy zsumować z tych dwóch źródeł i jeśli suma tych przychodów w miesiącu marcu w stosunku do lutego daje nam 15% spadek, to można złożyć wniosek o świadczenie postojowe. Jeśli w miesiącu kwietniu w stosunku do marca, to w maju taka osoba też może ubiegać się o świadczenie postojowe.
Pyt.: Czy przedsiębiorca otrzyma pozytywnie rozpatrzony wniosek o zwolnienie z płacenia składek ZUS za zatrudnionych 7 pracowników, podczas gdy za siebie opłaca składki od wyższej podstawy.
Tak, wniosek będzie rozpatrzony pozytywnie, natomiast składki będą pokryte w przypadku prowadzącego działalność do tej minimalnej podstawy, jaka jest ustalana dla osób prowadzących działalność. Jeżeli osoba ta chce mieć opłacane składki od wyższej podstawy, tą nadwyżkę musi zapłacić sam.
Pyt.: Kto może skorzystać ze świadczenia postojowego dla przedsiębiorców? Czy równoległa umowa o pracę, umowa zlecenie, emerytura lub renta dyskwalifikuje takich przedsiębiorców?
Przede wszystkim najważniejsze jest to, by działalność gospodarcza była rozpoczęta przed dniem 1 lutego br. i aby osoba prowadząca działalność odnotowała 15% spadku przychodu w miesiącu poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku w stosunku do jeszcze wcześniejszego miesiąca. Przeszkodzić w otrzymaniu świadczenia postojowego może nam jedynie posiadanie innego tytułu do ubezpieczeń społecznych, czyli np. umowa o pracę. W przypadku umowy zlecenia, renty lub emerytury i prowadzenia działalności gospodarczej, można wystąpić o wypłatę świadczenia postojowego.
Pyt.: Czy przedsiębiorca prowadzący działalność gospodarczą i odprowadzający za siebie wyłącznie składki zdrowotne, ponieważ dodatkowo zatrudniony jest na umowę o pracę, może ubiegać się o zwolnienie z płacenia składek ZUS za siebie oraz za współmałżonka, który jest zgłoszony jako osoba współpracująca w działalności gospodarczej?
Jeżeli mowa o sytuacji, że zarówno prowadzący działalność, jak i osoba współpracująca były na dzień 29 lutego br. zgłoszone do ubezpieczeń społecznych, to mogą wnioskować o zwolnienie z płacenia składek w wysokości 100 %. Jeżeli natomiast byłoby tak, że na dzień 29 luty, tylko osoba prowadząca działalność gospodarczą była zgłoszona do ubezpieczeń społecznych, a osoba współpracująca wyłącznie do ubezpieczenia zdrowotnego, to wtedy prowadzący działalność składa wniosek o zwolnienie z płatności składek za siebie, a za osobę współpracującą należałoby taką składkę opłacić.
Pyt.: Czy przedsiębiorca składający wniosek o świadczenie postojowe dla pracowników, może złożyć wniosek o dofinansowanie do wynagrodzeń?
Tak, z punktu widzenia ZUS takiego problemu nie ma. Natomiast składając wniosek w PUP, należałoby dopytać jeszcze pracownika tej instytucji, ponieważ tam chodzi o dofinansowanie dla pracowników w przeliczeniu na pełny etat.
Pyt.: Niesprawiedliwie zostali potraktowani przedsiębiorcy, którzy mają zaległość wobec ZUS i nie mogą skorzystać z żadnego zwolnienia.
ZUS i tak wydłużył okres, za który można zalegać ze spłatą składki. Patrząc obiektywnie, jeśli na dzień 31 grudnia 2019 r. osoba miała zaległość w opłacaniu składek do 12 miesięcy, to i tak może skorzystać ze zwolnienia z płatności składek. Natomiast zaległości za okres dłuższy, w sytuacji gdy osoba nie wystąpiła do 31 grudnia 2019 r. o rozłożenie należności na raty, a wiec nie został zawarty układ ratalny do tej daty, to tu musimy stwierdzić, że sytuacja finansowa tego płatnika, była zła zanim wybuchła epidemia covid-19.
